Home HKL

vrijdag 21 augustus 2015

Column van de voorzitter



In het oudste dorp van het Gooi gebeurt heel veel…

Langzaam werd het stil in het dorp: we hadden (sinds het uitkomen van het vorige kwartaalbericht) de ingetogen 4 mei- en opgetogen 5 mei-vieringen, de gecombineerde Atelierroute - een kunstenaarsdorp waardig -, Art Laren op de veelbesproken Brink, de met Laren onlosmakelijk verbonden Sint Jansprocessie en als finale de kermis.
De kermis die bij Sint Jan hoort, zoals een boer bij zijn akker. De kerkmis of kerke-misse was van oorsprong een jaarmarkt ter gelegenheid van een inwijdingsfeest. De wijding van de parochiekerk en meestal dus van de patroonheilige. De bevolking trok er dan massaal op uit! Zowel in devotie (processie) als in vermaak (kermis). Deze keer had onze kermis zelfs twee Larense vlaggen, hoog in de warme blauwe lucht. Dat ze op hun kop hingen, daar maalde slechts een paar mensen over. Een mogelijkheid was wel dat er voeding werd gegeven aan nóg een betekenis van de S van Laren: de S van kermis!

In het oudste dorp van het Gooi gebeurt heel veel. Over de oude(re) geschiedenis leest u in dit volle kwartaalbericht weer heel veel interessants: de Brinkdorpen, de overstromingen en daarmee de rol van de Biezem, bekende personen die in Laren woonden, zoals deze keer Louis Couperus. Ook Cornelis van den Brink, een van de oprichters van Van den Brink & Campman, komt aan bod en het boek ‘100 erflaters’. Van den Brink is één van de honderd personen die beschreven worden in het boek. Honderd mensen, man en vrouw, die voor de streek tussen Vecht en Eem zo een belangrijke rol hebben gespeeld. En uiteraard ontbreken in het kwartaalbericht de schilders nooit. Deze keer Salomon (Simon) Garf en het vervolgverhaal over Tony Offermans. Ook worden we weer meegenomen naar de interessante historie van de Erfgooiers.

Oud of nieuw, geschiedenis wordt volop geschreven en beschreven! Keer op keer. Afgelopen 4 mei-viering was bijzonder omdat het de zeventigste keer was na beëindiging van de Tweede Wereldoorlog, evenals de viering dáárvan. En zo zal 21 juni 2015 de boeken in gaan als een van de natste Sint Jansprocessies! Het is te hopen dat de pakken van de broedermeesters vóór volgend jaar droog zijn! De bruidjes die droomden over het lopen in hun mooie witte jurkjes hadden ook niet bedacht dat ze volop in het plastic zouden gaan en met natte en vooral koude voetjes terug zouden komen. De opening van de kermis daarentegen gaat de geschiedenis in als een van de heetste! Midden in een hittegolf de attracties opzetten… Logisch dat een vlag daar ondersteboven van is! Aan de lange succesvolle historie van MCC is rond diezelfde datum ook een behoorlijke knauw toegebracht. Ze zijn na ruim tachtig jaar van hun ‘geboortegrond’ afgezet. Ik hoop zo van harte dat op het moment dat dit kwartaalbericht bij u op de mat valt, voor deze oer-Larense vereniging een oplossing is gekomen. Dit soort dramatische geschiedenismomenten willen we liever niet te vaak in het archief opnemen! Temeer daar er eveneens een instituut bij betrokken is waarvan we vorig jaar de honderdste verjaardag in Laren vierden. Ook in een klein dorp spelen grote zaken, maar met zijn allen proberen we toch met respect naar elkaar toe mooie dingen te laten gebeuren.
Dingen die allemaal in de (al dan niet digitale) hangmappen van de Historische Kring terecht komen. We documenteren, bestuderen en zo mogelijk etaleren de geschiedenis van Laren: die van toen én nu! Want als u deze column leest, is het schrijven ervan al weer geschiedenis.

Antoinetty van den Brink, voorzitter

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

De brinken van Laren, deel 1






Deel 1: Historische achtergrond van esdorpen in het algemeen

Naar aanleiding van de discussie in Laren in 2014 over de vraag ‘Wat te doen met de Brink?’ leek het de redactie van Kwartaalbericht een goed idee om de historische achtergrond van brinken en brinkdorpen eens bij haar lezers onder de aandacht te brengen, zonder zich overigens in een politieke discussie te willen mengen. De redactie had er lucht van gekregen dat de auteur zich verdiepte in het fenomeen ‘brink’ op de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi, zodat hem gevraagd werd dat te doen.

Jaap Groeneveld

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Louis Couperus in Laren




Louis Couperus in Laren

Herinnert u zich nog de televisieserie uit de zeventiger jaren Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan… Die was gebaseerd op het gelijknamige boek van Louis Couperus (1863–1923),
een van Nederlands grootste schrijvers. Hij staat nummer 5 in de Canon van de Nederlandse Literatuur. Toen buiten Nederland de Eerste Wereldoorlog woedde, verbleef Couperus een aantal zomers enige tijd in Laren, in 1916 en 1917.

Teun Koetsier

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Snuffelen naar Hollebol





Snuffelen naar ‘Hollebol(le)’

Graag snuffel ik in het Oudrechtelijk archief en Oudnotarieel archief van Naarden. Het kost wel wat tijd, maar daar staat tegenover dat je veel achtergrondinformatie en aanvullingen vindt over je familie en hun leefomstandigheden. Ook duikt er soms opeens een andere achternaam op. Ik ging er eigenlijk altijd vanuit dat, als een jong kind overleden was, dit wel door ziekte zou zijn gekomen. Dat zal meestal ook wel het geval zijn geweest, maar het volgende laat zien dat het ook wel eens een andere oorzaak had.

Nel Krijnen-van Gog

Klik hier voor de aanvulling over de erfenisverdeling.

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Salomon Garf




Kunstschilder, tekenaar, etser, houtsnijder, linoleumsnijder & graficus

Salomon (Simon) Garf (1879–1943)

Simon werd op 6 december 1879 in Amsterdam, aan de Oude Zijds Voorburgwal geboren. Hij was de zoon van Emanuel Garf en Sophia Kok. De Garffamilie zat al generaties lang in de diamanthandel maar bij het opgroeien van zoon Salomon werd al gauw duidelijk dat hij deze tak van inkomen niet zou voortzetten. Zijn aard lag ietwat ‘gevoeliger’, namelijk in het scheppen van kunst.

Mary van der Schaal

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Erfgooiers en hun gemene gronden




Deel 9: Winst door verlies

Erfgooiers en hun gemene gronden

Door de namenlijst uit 1708 en de kaart uit 1723 wist men wie de erfgooiers waren en waar hun gemene gronden lagen. Maar nog steeds wilde de overheid het liefst van ze af, terwijl de erfgooiers aan hun gebruiksrechten vasthielden. ‘Another accident waiting to happen…’. Op een avond had de Hilversumse notaris Albertus Perk (1795-1880) een lumineus idee. Zowel de overheid als de erfgooiersorganisatie zou over bepaalde delen van Gooiland de exclusieve eigendom verkrijgen. Om een en ander te verduidelijken werd opnieuw een kaart vervaardigd (1843-45). En bij de verkopen van het deel dat de overheid in bezit kreeg, verschenen zogenoemde veilingkaarten (1837, 1843). 

Anton Kos

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

100 Erflaters tussen Vecht en Eem



100 Erflaters tussen Vecht en Eem

Onlangs verscheen het boek ‘Van Andriessen tot Van Zutphen - Honderd erflaters tussen Vecht en Eem’ onder redactie van de TVE-redacteuren Henk Michielse en Jan Out. De honderd geportretteerde ‘erflaters’ zijn personen die in de afgelopen twaalf eeuwen onze regio op de een of andere manier vorm hebben gegeven en de geschiedenis mede hebben bepaald.

De eerste erflaters van wie we de namen kennen leefden in de 8ste eeuw; de meeste geselecteerden stammen uit recente tijden. Ze zijn afkomstig uit alle plaatsen binnen het werkgebied van de Stichting tussen Vecht en Eem en worden beschreven door bekende auteurs uit die plaatsen, waaronder o.a. Bep (G.L.) De Boer en Antoinetty van den Brink uit Laren. De erflaters zijn verdeeld over een zevental categorieën waarin mensen uit de wereld van Onderwijs, kunsten & wetenschappen, uit het Godsdienstig leven, uit Bestuur & politiek, uit Oorlogen & verzetsstrijders, uit de sfeer van Landschap & architectuur, uit die van het Economisch leven en tot slot uit het Sociale leven worden geportretteerd. Van de musicus Cees Andriessen tot de stichter van sanatorium Zonnestraal, Jan van Zutphen.

Bladerend door de 144 pagina’s tellende bundel trekt een bonte stoet erflaters aan de lezer voorbij. Vestingbouwers, politici, kunstschilders en andere kunstenaars, wetenschappers, verzetshelden, een graaf en een generaal, monniken, natuurbeschermers en architecten, boeren en buitenlui. Veel mannen, weinig vrouwen. Nogal wat bekende namen maar ook opvallend veel onbekende. Vooral de laatste rubriek - thema ’sociaal leven’ - biedt een grote variatie aan geportretteerden, onder wie een wijkverpleegster, een jonkvrouw, twee medici en twee erfgooiers. 

Laren
De in het boek besproken Larense erflaters - of aan de geschiedenis van Laren gerelateerd - zijn onder andere Jan Hamdorff, Lucas Hofland, Henriette Roland Holst, Anna Singer, Ad de Vrankrijker, Dirk Joseph Buis, Henri Polak en Cornelis van de Brink. Het verhaal over deze laatste, Krelis van Teunenmijns, kunt u - in een uitgebreidere versie dan in het boek - lezen op pagina 26-29.

Het boek (ISBN 9789492055095) is à € 17,50
in de Lindenhoeve of de boekhandel te koop.

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Cornelis van den Brink




KRELIS VAN TEUNENMIJNS

Cornelis van den Brink

Cornelis staat gebogen over een grote koperen bak met daarin een diepblauwe kleurstof. De bak staat op een turfvuur. Voorzichtig laat hij hierin de strengen wol zakken. Het kleuren van de wol is een secuur en specialistisch werkje. De  sterkte van het verfbad en de duur van de behandeling is essentieel. Dát is nou juist wat hem zo aantrekt. Met grote toewijding en vakmanschap kwijt hij zich van deze taak. Daarna zullen de strengen te drogen worden gehangen op zogenaamde droogpalen. Deze staan op de hoek Zevenend/Kostverloren, vlakbij  de fabriek. Cornelis is de vijfde generatie Van den Brinken die zich bezig houdt met de productie van tapijten.

Antoinetty van den Brink

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Een charismatische levenskunstenaar Tony Offermans, deel 3







Deel 3: De meester-schilder van de poëzie van het ambacht

Een charismatische levenskunstenaar Tony Offermans (1854-1911)

In de eerste aflevering over leven en werk van Tony Offermans hebben wij met hem kennisgemaakt als succesvol docent tekenen en schilderen aan de damesklasjes van Leidse Tekenacademie Ars Aemulae Naturae. Vervolgens leerden we in deel twee dat Offermans door zijn kunstvrienden hogelijk werd geprezen vanwege zijn humor, spreektalent en muzikaliteit. In deze derde aflevering besteed ik aandacht aan Offermans als beeldend kunstenaar. Wat zei de kunstkritiek over hem en wat had hij te vertellen over de recensenten. Ook geef ik mijn indruk over zijn schilderijen en aquarellen. Dankzij het Singermuseum ben ik op mijn verzoek in contact gebracht met een verzamelaar van het werk van ­Offermans. Hierdoor heb ik vijftig originele werken van Offermans kunnen aanschouwen.

Peter C.L. van der Ploeg

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

Koe verloren



Koe verloren

Hoe is het mogelijk dat je een koe verliest? Een portemonnee, een paraplu of een armband, dat kan ik vatten, maar een koe verliezen? Nee, en toch gebeurde het in 1918. Ik vond het bericht in een oud krantenknipsel uit die tijd.

Bep (G.L.) De Boer

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.

De Biezem




Een verdwenen stukje Laren

De Biezem

Als ‘De Biezem’ wordt genoemd, denkt menigeen direct aan het zwembad in Laren. Los van ruim 40 jaar zwemplezier, dragen ook de vele discussies over het voortbestaan in de afgelopen jaren hier toe bij. Niettemin stamt de naam van het zwembad af van een stuk gebied met die naam in het hart van Laren. In een prijsvraag begin jaren 70 is destijds deze naam voor het zwembad naar voren gekomen.

Gerard Morsink

Lees het complete artikel in Kwartaalbericht 133, te koop bij de Historische Kring Laren, of wordt lid en ontvang uw gedrukte exemplaar 4 keer per jaar thuis.